Dozór elektroniczny (SDE) - jak starać się o odbycie kary w domu?

Jako adwokat z Gdyni od spraw karnych, niejednokrotnie spotykam się z tematem dozoru elektronicznego. Jak powszechnie wiadomo, skazani na odbycie bezwzględnej kary pozbawienia wolności odizolowani są od otaczającego świata zewnętrznego. Niekiedy jednak istnieje możliwość, aby wykonać karę poza murami zakładu karnego.

Jeśli więc szukasz informacji związanych z systemem dozoru elektronicznego zapraszam Cię do lektury. Czym jest dozór elektroniczny? Jak starać się o odbycie kary w domu? Jakie wymogi należy spełnić, aby uzyskać zgodę na odbywanie kary w formie SDE? Kto jest uprawnionym do złożenia wniosku? W tym artykule odpowiem na najczęściej zadawane pytania. 

Czym jest SDE i kto może wnieść o dozór elektroniczny?

W pierwszej kolejności należy odpowiedzieć na kluczowe pytanie. Czym jest SDE i kto może wnieść o dozór elektroniczny? 

Gdybym miał to wytłumaczyć najkrócej jak mogę to powiedziałbym, że jest to jeden ze sposobów odbycia kary pozbawienia wolności. Polski ustawodawca stwierdził, że w pewnych sytuacjach nie ma problemu, aby po prostu odbyć karę w domu. Jest to dużo ekonomiczniejsze i po prostu tańsze dla budżetu Państwa. A i dużo łaskawsze dla skazanego.

Niestety, jest to oczywiście możliwość wyłącznie dla niektórych… 

SDE stanowi nowoczesny system, dzięki któremu możliwe jest kontrolowanie zachowania skazanego za pomocą specjalnego urządzenia. Najczęściej nadajnik umiejscawiany jest na nodze lub dłoni skazanego. Przymocowane urządzenie stale wysyła sygnały, które umożliwiają pełnię informacji o tym, czy skazany stosuje się do warunków udzielonego dozoru. Np. czy skazany wraca do miejsca zamieszkania w wyznaczonym czasie. 

Kto może starać się o odbycie kary w domu?  Skazany, obrońca skazanego, prokurator, kurator zawodowy lub dyrektor zakładu karnego, w którym przebywa osadzony. Wyżej wymienione wyliczenie stanowi katalog zamknięty. Osoby najbliższe dla skazanego nie mają możliwości złożenia wniosku do sądu. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby osoby najbliższe pomogły skazanemu i udały się po pomoc do profesjonalnego adwokata specjalizującego się we wnioskach o SDE.

 

Warunki do przyznania dozoru elektronicznego

Sąd może udzielić zezwolenia na odbycie kary w systemie dozoru elektronicznego jeśli skazany spełni łącznie określone warunki:

• wobec skazanego orzeczono karę pozbawienia wolności nieprzekraczającą jednego roku i 6 miesięcy, a nie zachodzą warunki przewidziane w art. 64 § 2 Kodeksu karnego (recydywa wielokrotna);

• jest to wystarczające do osiągnięcia celów kary;

• skazany posiada określone miejsce stałego pobytu;

• osoby pełnoletnie zamieszkujące wspólnie ze skazanym wyraziły zgodę;

• odbywaniu kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego nie stoją na przeszkodzie warunki techniczne.

Ciekawym wymogiem jest zgoda osób zamieszkujących wspólnie ze skazanym. Możliwe jest odbycie kary w systemie SDE nawet jeżeli współlokator odmówi podpisania zgody. Ważne jest tutaj przekonanie sądu, że odbycie kary w domu nie będzie wiązać się z  nadmiernymi trudnościami dla współlokatora. Dodatkowo nie może naruszać jej prywatności w stopniu większym niż nieznaczny. Jeżeli spełnione zostaną te warunki, to nie ma przeszkód do wydania zezwolenia przez Sąd. 

Dozór elektroniczny ile się czeka?

Ile czeka się na dozór elektroniczny? Czas rozpoznania takiego pisma to co do zasady 21 dni. W teorii. W praktyce jednak skazani czekają mniej więcej 2, 3 miesiące na posiedzenie i decyzję sądu.

Jeżeli sam nie jesteś w stanie szybko przygotować wniosku, pamiętaj że możesz to zlecić profesjonalnej kancelarii prawnej. Sprawne działanie to połowa sukcesu. 

Recydywa a dozór elektroniczny

Recydywiści wobec których orzeczono karę pozbawienia wolności , nie mają możliwości ubiegania się o karę w systemie SDE. Sprecyzuję jednak. Chodzi tu wyłącznie o tzw. recydywę wielokrotną. Skazani wg tzw. recydywy zwykłej mogą ubiegać się o SDE.

Systemem dozoru elektronicznego nie mogą zostać objęte osoby wobec których została orzeczona kara aresztu. Ponadto z SDE nie skorzystają osoby, które odbywają zastępczą karę aresztu za wykroczenie/wykroczenie skarbowe, karę porządkową, środek przymusu lub osoba skazana na karę aresztu wojskowego. 

Czy mając dozór elektroniczny można pracować?

Głównym walorem tzw. “bransoletki” jest niewątpliwie możliwość podjęcia pracy w wybranym przez siebie miejscu i czasie. Z praktycznego punktu widzenia, najlepiej już we wniosku wskazać miejsce oraz czas, w którym skazany będzie pracował. 

Dodatkowo należy określić czas niezbędny do dotarcia oraz powrotu z miejsca pracy czy też obrzędów liturgicznych – tak, aby łączny czas poza miejscem odbywania kary pozbawienia wolności był jasno sprecyzowany. 

Co ciekawe Sąd postanowieniem może również  zobowiązać skazanego do poszukiwania pracy zarobkowej w wyznaczonych dniach oraz godzinach, a także nałożyć na niego inne obowiązki. Niejednokrotnie spotykałem się w praktyce np. z orzeczeniem obowiązku poddania się terapii leczenia uzależnień.

Jak napisać wniosek o dozór elektroniczny?

Wniosek o dozór elektroniczny to klucz do sukcesu. Napisany poprawnie, rzetelnie oraz fachowo potrafi przybliżyć skazanego do upragnionego SDE. Poprawnie skonstruowane pismo powinno zawierać:

• Imię i nazwisko wnioskodawcy (skazanego);

• Dokładny adres pobytu/ZK;

• Miejsce oraz datę;

• Właściwy miejscowo sąd okręgowy, wydział penitencjarny.

W uzasadnieniu należy wskazać podstawę odbywania kary pozbawienia wolności. Będzie to po prostu wyrok z uwzględnieniem informacji o właściwości sądu, sygnaturze sprawy oraz rodzaju odbywanej kary. We wniosku należy również podać informacje o tym, czy kara pozbawienia wolności jest już wykonywana/czy dopiero będzie. Podaj również  informację w jakim wymiarze czasowym (od kiedy do kiedy). 

Dużym autem będzie również  przedstawienie kompletu informacji danych osobowych niezbędnych dla rozpoznania wniosku. Imię ojca i matki, numer PESEL, miejsce odbywania kary w SDE itd. Jednym z załączników powinna być zgoda osób wspólnie zamieszkujących.

Warto również dobrze umotywować wniosek o SDE. Od tego zależy czy Sąd będzie w stanie wyrazić zgodę. Jeżeli masz z tym trudność, rekomenduję wizytę u adwokata.

Wniosek o dozór elektroniczny - jaki sąd właściwy?

Wniosek o odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego powinien zostać skierowany do sądu penitencjarnego, w którego okręgu przebywa skazany. Oznacza to, że wniosek powinieneś skierować do sądu okręgowego, miejsca twojego zamieszkania lub pobytu (ZK).

Czy wniosek o dozór elektroniczny jest płatny?

Odpowiedź jest krótka i prosta. Wniosek o dozór elektroniczny (SDE)  jest bezpłatny.

Czy mogę wnieść odwołanie od postanowienia o odmowie dozoru elektronicznego?

Jeżeli Sąd odmówi udzielenia zezwolenia na odbywanie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego przysługuje Ci zażalenie. Zażalenie może wnieść skazany, jego obrońca, prokurator, a także sądowy kuratorowi zawodowy lub dyrektor zakładu karnego. Te dwie ostatnie osoby wyłącznie jeżeli składały wniosek o SDE.

Jeśli więc sąd, do którego skierowany został wniosek o SDE, odmówił udzielenia zgody, odwołanie od takiego postanowienia jest jak najbardziej możliwe. Kluczową rolę  odgrywa jednak czas. Jeżeli nie posiadasz profesjonalnego obrońcy, sąd powinien pouczyć cię o tym że masz 7 dni na wniesienie zażalenia. Jest to środek odwoławczy, zatem jego sporządzenie wymaga specjalistycznej wiedzy, aby zawarte argumenty przekonały sąd do zmiany skarżonego orzeczenia. 

Czy wniosek o dozór elektroniczny wstrzymuje wykonanie kary?

Wniosek o dozór elektroniczny nie wstrzymuje wykonania orzeczenia/kary. Jeśli więc otrzymałeś wezwanie do odbycia kary, pismo o SDE nie anuluje tego wezwania. Jednakże w specjalnych okolicznościach sąd może wstrzymać wykonanie kary pozbawienia wolności do czasu rozpatrzenia. Wymaga to jednak złożenia stosownej prośby o wstrzymanie wykonania kary oraz odpowiedniego umotywowania takiego pisma.