Apelacja cywilna czy też poprawnie mówiąc: apelacja w postępowaniu cywilnym to coś, co jest creme de la creme dla prawnika. Każdy prawnik bowiem chociaż raz w życiu pisał apelację. Jakie ona ma znaczenie? Kluczowe. To pismo, które może zmienić całkowicie oblicze sprawy, która została rozstrzygnięta przed sądem pierwszej instancji. Czym jest apelacja? Jakie są podstawy apelacji? Opłata od apelacji – ile wynosi? Jakie są koszty apelacji? I wreszcie – wzór apelacji oraz odpowiedź na apelację wzór.
Apelacja to krótko mówiąc środek zaskarżenia orzeczenia kończącego postępowanie przed sądem pierwszej instancji. Od tego są oczywiście wyjątki (np. w przypadku umorzenia postępowania), jednak co do zasady jeżeli postępowanie toczyło się przed sądem I instancji i sprawa została rozpoznana merytorycznie to od takiego rozstrzygnięcia merytorycznego przysługuje środek odwoławczy w postaci apelacji. Przez niektórych apelacja nazywana jest błędnie odwołaniem od wyroku sądu, jednak to tylko kwestia nazewnictwa.
Apelacja w postępowaniu cywilnym jest jednak bardzo specyficzna. Jest to postępowanie jak najbardziej merytoryczne. Sąd w całości rozpoznaje bowiem sprawę, ustala stan faktyczny, a strony mają możliwość zgłaszania nowych faktów i dowodów (co prawda z dużym ograniczeniem, ale mają – art 381 KPC). Jednakże postępowanie ma przede wszystkim charakter kontrolny tj. sąd II instancji ma za zadanie sprawdzić czy sąd niższego rzędu nie popełnił żadnej pomyłki (wyr. SN z 16.5.2006 r., I PK 210/05, Legalis). Pamiętaj zatem, że sąd rozpoznający apelację, co do zasady, nie będzie jeszcze raz przeprowadzał tych samych dowodów. Nowe dowody przeprowadzi tylko wtedy, kiedy nie mogłeś ich ujawnić wcześniej.
Podstawy apelacji cywilnej i warunki jej wniesienia określone są w kodeksie i piśmiennictwie. Chciałem zacząć jednak od czegoś innego, może banalnego, ale koniecznego do omówienia.
Podstawą środka odwoławczego jest… błąd sądu. O tym z kolei, czy sąd popełnił jakiekolwiek uchybienie dowiemy się dopiero po analizie uzasadnienia orzeczenia. Uwaga! W aktualnym stanie prawnym nie ma możliwości wniesienia apelacji od wyroku, od którego nie uzyskałeś uzasadnienia. Prawidłowa chronologia jest zatem następująca: 1. wydanie orzeczenia przez Sąd I instancji 2. złożenie przez Ciebie wniosku o sporządzenia uzasadnienia i doręczenie uzasadnienia w terminie 7 dni od dnia ogłoszenia wyroku, 3. sporządzenie przez Sąd uzasadnienia i jego doręczenie. Dopiero po tym jak otrzymasz uzasadnienie, powinna nastąpić jego analiza.
W mojej kancelarii adwokackiej przed wniesieniem apelacji skrupulatnie badamy czy istnieją podstawy do wniesienia apelacji i jaka jest waga uchybień sądu. Przyczyna jest prosta – nie chcemy narażać klienta na niepotrzebne koszty w sytuacji, kiedy w naszej ocenie nie będzie szans na wygraną. Oczywiście ostateczna decyzja zawsze należy do klienta, jednak podstawą podjęcia przez niego decyzji powinna być jasna i klarowna rekomendacja co do dalszego działania poparta logicznymi argumentami i rzetelną analizą.
Uchylając jeszcze jeden rąbek tajemnicy mojej pracy jako adwokata zacznę od kolejnej absolutnej podstawy. Szczególną uwagę podczas analizy uzasadnienia należy poświęcić na badanie, czy sąd dobrze i prawidłowo ustalił stan faktyczny. Koniecznie należy ustalić, które fakty sąd uznał za udowodnione, którym dowodom sąd nie dał wiary, a które dowody wg sądu są wiarygodne. Następnie musimy to skonfrontować z całokształtem materiału dowodowego i wyciągnąć odpowiednie wnioski. Stan faktyczny jest podstawą orzeczenia i podstawą do prawidłowego stosowania prawa. Absolutnie kluczowe jest ustalenie takiego stanu faktycznego, który jest dla Ciebie jak najbardziej korzystny. Jest to bowiem element, który rzutuje na cały późniejszy etap sporu, w tym ewentualny wynik postępowania kasacyjnego. W tym postępowaniu bowiem sąd nie będzie badał oraz zmieniał ustaleń faktycznych.
Po tym przydługim wstępie mogę dopiero spokojnie przejść do tych kodeksowych wymogów apelacji. Podstawą tego środka odwoławczego są zarzuty. Zgodnie z art. 368 par 1 pkt 2 i 3 kpc. powinieneś zwięźle przedstawić zarzuty oraz ich uzasadnienie.
W tzw. piśmiennictwie wskazuje się na następujące rodzaje zarzutów:
Poza zwięzłym przedstawieniem zarzutów oraz ich uzasadnieniem mamy oczywiście szereg innych wymagań, co do apelacji, jednak znacznie prostszych do spełnienia.
1. Apelacja musi spełniać wymogi pisma procesowego. Co to oznacza? Sięgamy do art. 126 k.p.c. i już wiemy, że powinniśmy: 1) oznaczyć właściwie sąd do którego wnosimy ten środek odwoławczy (tutaj wskazujemy sąd, który wydał wyrok/postanowienie), 2) wskazać imiona i nazwiska lub nazwy stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników; 3) oznaczyć rodzaj pisma – po prostu wskazujemy, że jest to apelacja :), 4) podpisać pismo i wymienić załączniki – do pisma powinieneś załączyć jedną kopię dla każdego z pozostałych uczestników sporu (co do zasady przynajmniej). Dodatkowo powinieneś w piśmie wskazać sygnaturę akt dotychczasowego postępowania.
2. Precyzyjne oznaczenie wyroku od którego wnosisz apelację. Radzę tutaj być bardzo skrupulatnym – wskazać dzień wydania wyroku i sąd który go wydał, sygnaturę akt. Dodatkowo powinieneś wskazać w jakiej części zaskarżasz wyrok/postanowienie. Jeżeli jesteś nieprofesjonalistą zwrot „zaskarżam w części, w której sąd nie uwzględnił żądania” może wystarczyć. Sprawa jednak nie jest prosta jeżeli tylko część twoich żądań została uwzględniona, a dodatkowo chcesz apelować wyłącznie co do części. Tutaj polecam Ci jednak ścisły kontakt z prawnikiem. Wierz mi – czasem nie ma drogi na skróty i po prostu lepiej skorzystać z porady fachowca.
3. Wniosek o zmianę lub o uchylenie wyroku z zaznaczeniem zakresu żądanej zmiany lub uchylenia. Czyli piszesz czego żądasz od sądu wyższej instancji.
Jeżeli któreś z powyższych wymogów nie zostanie przez Ciebie spełnione to spokojnie. Sąd powinien Cię wezwać do uzupełnienia braków.
Apelację należy złożyć w sądzie, który wydał zaskarżony wyrok. Jeżeli przez przypadek wniesiesz pismo od razu do sądu drugiej instancji to nie będzie z tym problemu – uznaje się, że zostało wniesione prawidłowo.
Termin do wniesienia środka zaskarżenia to co do zasady dwa tygodnie od momentu doręczenia wyroku z uzasadnieniem. Wystarczy, że pismo nadasz na poczcie przesyłką poleconą ostatniego dnia terminu, aby wnieść apelację prawidłowo.
Nie ma prostej odpowiedzi na to pytanie. Wszystko zależy od rodzaju sprawy, a także od zakresu zaskarżenia przez Ciebie wyroku, wartości przedmiotu sporu. Przykładowo w sprawie o stwierdzenie nabycia spadku opłata od apelacji wynosi 100 zł.
Jeżeli jednak będziesz chciał zaskarżyć w całości wyrok, w którym przegrałeś sprawę a domagałeś się zapłaty 100.000 zł – opłata od apelacji wyniesie 5000 zł (art. 13 ust. 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z art. 18 ust. 2 tejże ustawy). No chyba, że to sprawa frankowa… wtedy zapłacisz tysiąc złotych maksymalnie…
Jak widzisz, nie ma prostej odpowiedzi na to pytanie. Nie martw się jednak. Jeżeli nie opłacisz pisma lub opłacisz w niewłaściwej wysokości – sąd wezwie Cię do uiszczenia prawidłowej opłaty. Oczywiście właściwej wg niego… Pamiętaj, że sądy też się mylą. Niejednokrotnie spotkałem się z wezwaniem przez Sąd do uiszczenia wyższej opłaty od apelacji niż stosowna. W takich sytuacjach również warto skorzystać z profesjonalnej pomocy adwokata, aby nie narazić się na wyższe koszty apelacji.
Jak napisać apelację? Poniżej przedstawiam standardowy wzór używany przeze mnie. Uwaga jest w zasadzie jedna. Traktuj ten wzór wyłącznie jako szablon. Treść zarzutów musisz uzupełnić oczywiście sam lub z pomocą adwokata. Pismo wnosisz do sądu, który wydał zaskarżane przez Ciebie orzeczenie. W zależności od przypadku, apelacja może różnić się wnioskami. Nie jest niestety możliwe sporządzenie uniwersalnego wzoru niezależnie od analizy przypadku. Miej to na uwadze korzystając z poniższego wzoru.
Wzór apelacji:
Gdynia, dnia ……… r.
Sądu Rejonowy w …..
…. Wydział Cywilny
ul. …….., ………….(musisz podać nazwę oraz adres sądu, który wydał wyrok w I instancji – uwaga, możliwe, że u Ciebie w pierwszej instancji wyrok wydał Sąd Okręgowy)
powód: ……..
pozwany: ……
sygnatura akt : ……Apelacja od wyroku Sądu Rejonowego w …. wydanego w dniu ….. w sprawie o sygnaturze akt….
Zaskarżam w całości wyrok Sądu Rejonowego w ….. wydany w dniu …. w sprawie o sygnaturze akt……. Zaskarżonemu orzeczeniu zarzucam:
Naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na treść wydanego orzeczenia w sprawie tj….
Błąd w ustaleniach faktycznych polegający na ….
Naruszenie przepisów prawa materialnego tj…..
W związku z powyższym wnoszę o zmianę zaskarżonego orzeczenia w zaskarżonej części poprzez………… oraz o zasądzenie od….. na moją rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego za I-szą instancję oraz za instancję odwoławczą. Wnoszę również o rozpoznanie apelacji na rozprawie.
UZASADNIENIE
Ad punkt 1 zarzutów
………………………..
Ad punkt 2 zarzutów
………………………..
Ad punkt 3 zarzutów
………………………..________
podpisZałączniki:
1. Dowód dokonania opłaty od apelacji,
2. Odpis apelacji.
Odpowiedź zależy przede wszystkim od rodzaju sprawy (wydziału) oraz od okręgu, w którym apelacja ma być rozpoznawana. Przykładowo samo oczekiwanie na jej rozpoznanie w sądzie okręgowym w Gdańsku to mniej więcej ok. pół roku do roku czasu od momentu złożenia pisma bez braków. Podobnie jest zresztą w okręgu łódzkim.
Jeżeli chciałbyś wiedzieć ile trwa postępowanie w sądzie okręgowym w innych okręgach najprościej będzie jeśli… zadzwonisz do wydziału sądu, który będzie rozpoznawał apelację z tym pytaniem. Pamiętaj też, że każdy brak formalny apelacji wydłuży czas rozpoznania.
Ile trwa apelacja cywilna w sądzie apelacyjnym? Podobnie jak w sądzie okręgowym z podobnym zastrzeżeniem.
Jeżeli chodzi o odpowiedź na apelację to nie jest ona obowiązkowa. Odpowiedź na apelację jest wyłącznie uprawnieniem strony. Zachęcam jednak do jej formułowania. Dlaczego?
Po pierwsze dlatego, aby wesprzeć korzystną dla Ciebie argumentację sądu I instancji z uzasadnienia wyroku. Po drugie – aby skontrować i uwypuklić błędy w rozumowaniu Twojego przeciwnika procesowego. Nieczęsto zdarza się, że druga strona przeinacza fakty, wyciąga z nich mylne, nielogiczne wnioski. Odpowiedź na apelację jest właśnie od tego, aby pomóc sądowi II instancji. Ułatwić mu podjęcie korzystnego dla Ciebie orzeczenia.
Odpowiedź na apelację wnosisz do sądu drugiej instancji bezpośrednio do Sądu II instancji w odpowiedzi na doręczony odpis apelacji. Pismo wnosi się w terminie dwóch tygodni od odręczenia apelacji. Wniesienie pisma do sądu nie wiąże się z uiszczeniem opłaty tzn. sąd nie pobiera za nią opłaty.
Odpowiedź na apelację wzór:
Uzasadnienie
………………………………………….
____________
podpis
Załączniki: odpis odpowiedzi na apelację
Jeżeli chodzi o skutki wniesienia apelacji to rozróżniamy ich kilka, w zależności od sytuacji procesowej i rozstrzygnięcia. Sąd może oczywiście zmienić wyrok i ją uwzględnić. II instancja może również uchylić orzeczenie i przekazać sądowi właściwemu sprawę do ponownego rozpoznania. To są jednak optymistyczne wersje dla apelującego.
Te mniej radosne to oddalenie lub odrzucenie apelacji. Z oddaleniem mamy do czynienia wtedy kiedy sąd II instancji w ogóle merytorycznie rozpozna spór i orzeknie o jej niezasadności. Odrzucić apelację z kolei może zarówno sąd I instancji, jak również sąd II instancji uznając, że z formalnego punktu widzenia nie może jej rozpoznać.
Czy odrzucenie apelacji zdarza się bardzo rzadko? Nie do końca. Wystarczy, że nie opłacisz apelacji w prawidłowej wysokości, mimo wezwania sądu w tym zakresie. Są również inne ciekawe sytuacje. Apelacja cywilna zostanie odrzucona jeżeli wniósł ją podmiot nieuprawniony do jej złożenia. Przykładowo, jeżeli przedsiębiorca jednoosobowy uległ przekształceniu w spółką z ograniczoną odpowiedzialnością, a została ona wniesiona przez spółkę (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 29 stycznia 2016 r. w sprawie II CZ 94/15).
Powyższe to zaledwie ułamek pasjonującego tematu jakim jest apelacja cywilna. Jeżeli masz jakieś pytania w zakresie powyższego zachęcam do kontaktu. Jeżeli szukasz pomocy prawnika w jej napisaniu – tym bardziej zachęcam do skorzystania z zakładki kontakt.
Wydziedziczenie - jak się przed nim bronić, co to właściwie jest i jakie są jego…
Spis treści Rozwody są bardzo trudnym czasem nie tylko dla samych małżonków, ale również dla…
Spis treści Wszelkie sprawy związane z zakończeniem relacji dwojga małżonków są oczywiście niezwykle ciężkie pod…
Spis treści W trakcie prowadzenia działalności spółki z o.o. zdarzają się sytuacje, kiedy zarząd decyduje…
Spis treści Śmierć bliskiej oprócz bólu i cierpienia związanego z odejściem, niewątpliwie niesie ze sobą…
Pierwszy z wpisów w tematyce prawa spadkowego. Czym jest zachowek i jak obliczyć?