Prawo rodzinne nie jest statyczne – tak jak zmieniają się potrzeby dziecka, tak mogą zmieniać się obowiązki alimentacyjne. W praktyce adwokackiej często spotykam się z pytaniem: czy możliwe jest podwyższenie alimentów na dziecko i kiedy taka zmiana jest uzasadniona?
Rodzice, którzy ponoszą coraz większe koszty utrzymania dziecka – związane m.in. z edukacją, leczeniem czy rozwojem pasji – mają prawo oczekiwać, że druga strona również będzie współuczestniczyć w tych wydatkach proporcjonalnie do swoich możliwości. W tym artykule, jako adwokat specjalizujący się w prawie rodzinnym, wyjaśniam, kiedy i jak skutecznie złożyć pozew o podwyższenie alimentów, jakie dowody warto przedstawić oraz na co zwracają uwagę sądy rodzinne.
Alimenty to świadczenie pieniężne, które ma na celu zapewnienie środków utrzymania osobie uprawnionej. Najczęściej dziecku, ale nie tylko.
Najczęściej spotykaną sytuacją jest obowiązek alimentacyjny rodziców względem dziecka. Alimenty przysługują dziecku, które nie jest jeszcze w stanie samodzielnie się utrzymać i nie posiada własnych dochodów wystarczających na pokrycie kosztów utrzymania,
W pewnych sytuacjach alimentów mogą dochodzić także:
Obowiązek alimentacyjny spoczywa na członkach rodziny, według kolejności określonej w przepisach Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. W pierwszej kolejności są to rodzice wobec dzieci. Dopiero w przypadku ich braku lub niewypłacalności obowiązek może zostać przesunięty na dalszych krewnych, np. dziadków lub rodzeństwo.
Wysokość alimentów nie jest ustalana według sztywnych stawek. Zależy ona od dwóch podstawowych czynników:
Jeśli obowiązany do alimentów nie łoży ich dobrowolnie, konieczne jest złożenie pozwu o alimenty do sądu rejonowego właściwego dla miejsca zamieszkania osoby uprawnionej. Sąd ustali wysokość alimentów oraz sposób ich zapłaty. Tytuł wykonawczy (wyrok z klauzulą wykonalności) uprawnia do skierowania sprawy do komornika, gdy alimenty nie są płacone dobrowolnie
Obowiązek alimentacyjny nie jest ustalony raz na zawsze. Może ulec zmianie, jeśli zmienią się okoliczności, które były podstawą wcześniejszego orzeczenia. Wniosek o podwyższenie alimentów można złożyć zawsze wtedy, gdy usprawiedliwione potrzeby osoby uprawnionej wzrosły, lub gdy poprawie uległa sytuacja majątkowa osoby zobowiązanej do płacenia alimentów.
Najczęstsze przyczyny uzasadniające podwyższenie alimentów to:
Pozew o podwyższenie alimentów należy złożyć do sądu rejonowego właściwego dla miejsca zamieszkania osoby uprawnionej. Trzeba w nim szczegółowo wykazać, jakie zmiany zaszły od czasu poprzedniego orzeczenia i jakie obecnie są potrzeby uprawnionego oraz możliwości finansowe zobowiązanego.
Przepisy nie przewidją żadnych ograniczeń co do częstotliwości składania pozwu o podwyższenie alimentów. Kluczowe znaczenie ma jednak zmiana okoliczności, które miały wpływ na wcześniejsze ustalenie ich wysokości.
Pozew o podwyższenie alimentów można złożyć zawsze, gdy nastąpi istotna zmiana w:
Nie ma więc potrzeby czekać określonego czasu. To nie upływ miesięcy czy lat uzasadnia pozew, lecz faktyczne okoliczności życiowe. Jeżeli sytuacja uległa zmianie nawet po kilku miesiącach od ostatniego orzeczenia sądu lub zawarcia ugody, możliwe jest ponowne wystąpienie z pozwem.
Warto jednak pamiętać, że każdy pozew musi być dobrze udokumentowany. Zarówno co do potrzeb osoby uprawnionej, jak i sytuacji osoby zobowiązanej. Sąd nie bierze pod uwagę jedynie subiektywnego poczucia potrzeby wyższych alimentów, lecz konkretne, wykazane zmiany
Sąd nie zawsze podwyższa alimenty. Nawet jeśli złożony zostanie pozew z takim żądaniem. Jeżeli strona dochodząca podwyższenia alimentów nie wykaże istotnej zmiany okoliczności, która uzasadnia zwiększenie świadczenia (np. znaczącego wzrostu kosztów utrzymania osoby uprawnionej lub poprawy sytuacji majątkowej zobowiązanego), sąd może oddalić powództwo w całości. Zdarza się również, że sąd przyznaje tylko częściowe podwyższenie alimentów, uznając, że żądanie w pełnym zakresie nie znajduje dostatecznego uzasadnienia.
Złożenie pozwu o podwyższenie alimentów nie gwarantuje automatycznego zwiększenia ich wysokości. Sąd może odmówić podwyższenia alimentów, jeśli nie zostały spełnione przesłanki wymagane przepisami prawa, to jest:
Podstawą do zmiany wysokości alimentów, zarówno ich podwyższenia, jak i obniżenia, jest istotna zmiana stosunków. Oznacza to, że od ostatniego orzeczenia alimentacyjnego musiały zajść znaczące zmiany, np. zwiększyły się potrzeby osoby uprawnionej (np. rozpoczęcie nauki, leczenie), czy też poprawiła się sytuacja finansowa osoby zobowiązanej. Jeśli taka zmiana nie nastąpiła lub jest znikoma, sąd oddali powództwo.
Sąd odmówi podwyższenia alimentów, jeśli przedstawione wydatki są nieuzasadnione, zawyżone lub nieudokumentowane, bądź też gdy osoba zobowiązana nie ma realnych możliwości finansowych, by płacić wyższą kwotę, np. z powodu trwałej choroby, utraty pracy, niepełnosprawności.
Wzrost cen towarów i usług, czyli inflacja, wpływa na codzienne życie wszystkich obywateli również tych, którzy otrzymują lub płacą alimenty. Nic więc dziwnego, że pytanie o to, czy inflacja może stanowić podstawę do podwyższenia alimentów, pojawia się coraz częściej.
Alimenty mogą zostać zmienione, gdy nastąpiła istotna zmiana stosunków, czyli np. wzrosły usprawiedliwione potrzeby osoby uprawnionej lub poprawiła się sytuacja majątkowa osoby zobowiązanej.
Inflacja, jako czynnik wpływający na realne koszty życia, może być uznana za element zmieniający stosunki. Jeśli w wyniku wzrostu cen koszty osoby uprawnionej do alimentów znacząco się zwiększyły, można rozważyć złożenie pozwu o podwyższenie alimentów. Sama inflacja jednak nie wystarczy. Sąd nie podwyższa alimentów „z urzędu”. W pozwie należy wykazać m.in.:
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Ut elit tellus, luctus nec ullamcorper mattis, pulvinar dapibus leo.Lorem ipsum dolor sit amet consectetur adipiscing elit dolor
Wysokość alimentów zależy nie tylko od potrzeb osoby uprawnionej, ale również od możliwości zarobkowych i majątkowych osoby zobowiązanej. Z tego względu zmiany w zarobkach rodzica, który płaci alimenty, mogą mieć istotny wpływ na wysokość świadczenia.
Jeśli rodzic zobowiązany do alimentacji uzyskał wyraźnie wyższe dochody (np. awansował, zmienił pracę, uzyskał dodatkowe źródło przychodu), może to być podstawą do złożenia pozwu o podwyższenie alimentów. Sądy uznają, że osoba o lepszej sytuacji finansowej powinna partycypować w kosztach utrzymania dziecka w szerszym zakresie. Oczywiście w granicach usprawiedliwionych potrzeb dziecka.
Analogicznie, jeżeli nastąpił istotny i trwały spadek dochodów osoby zobowiązanej (np. utrata pracy, choroba, niezdolność do pracy), może ona wystąpić do sądu z wnioskiem o obniżenie alimentów. Należy jednak pamiętać, że sąd dokładnie zbada, czy zmiana sytuacji finansowej jest rzeczywista, trwała i niezawiniona.
Zarówno wzrost, jak i spadek dochodów może uzasadniać zmianę wysokości alimentów, ale zawsze musi to być istotna i udokumentowana zmiana. Sąd nie uwzględni np. celowego zaniżania dochodów czy rezygnacji z pracy w celu uniknięcia obowiązku alimentacyjnego.
Tak, dorastanie dziecka może stanowić uzasadnioną podstawę do żądania podwyższenia alimentów. Z wiekiem zwiększają się bowiem jego potrzeby, a tym samym rosną koszty utrzymania. W miarę dorastania dziecka pojawiają się nowe, często znacznie wyższe wydatki, związane m.in. z:
Co istotne, sąd bierze pod uwagę usprawiedliwione potrzeby dziecka, a nie tylko podstawowe koszty utrzymania. Jeśli od momentu ustalenia dotychczasowej wysokości alimentów nastąpiła istotna zmiana sytuacji, w tym przypadku związana z dorastaniem dziecka i wzrostem jego potrzeb, opiekun może wnieść do sądu pozew o podwyższenie alimentów. W takim pozwie należy wykazać, jakie nowe wydatki się pojawiły i że dotychczasowa kwota nie pozwala ich pokryć.
Sąd ocenia przede wszystkim:
Tak, koszty zajęć dodatkowych mogą stanowić uzasadnioną podstawę do żądania podwyższenia alimentów, o ile są one dostosowane do wieku, zainteresowań i zdolności dziecka oraz stanowią element jego usprawiedliwionych potrzeb. Współczesne wychowanie coraz częściej zakłada wspieranie rozwoju dziecka poprzez różnego rodzaju aktywności pozalekcyjne, takie jak nauka języków obcych, treningi sportowe, kursy komputerowe lub programowania, zajęcia terapeutyczne (np. logopeda, integracja sensoryczna).
Tego rodzaju zajęcia nie są już traktowane jako luksus, lecz jako istotny element wszechstronnego rozwoju dziecka. Wnosząc pozew o podwyższenie alimentów z powodu kosztów zajęć dodatkowych, należy wykazać:
Sąd każdorazowo dokonuje indywidualnej oceny, czy koszty zajęć dodatkowych są uzasadnione
i konieczne. Uwzględnia przy tym:
Koszty zajęć dodatkowych mogą być skutecznym argumentem za podwyższeniem alimentów – pod warunkiem, że są rozsądne, regularne i realnie służą rozwojowi dziecka.
Tak, niepełnosprawność dziecka może stanowić podstawę do zasądzenia wyższych alimentów. Wynika to z faktu, że potrzeby dziecka z niepełnosprawnością są zazwyczaj znacznie większe niż potrzeby dziecka zdrowego. Obowiązek alimentacyjny obejmuje bowiem zaspokajanie wszystkich usprawiedliwionych potrzeb dziecka, zarówno tych podstawowych, jak i szczególnych wynikających z jego stanu zdrowia. Jednocześnie, rodzic sprawujący stałą pieczę nad dzieckiem niepełnosprawnym, z reguły pozbawiony jest w ogóle możliwości zarobkowych, bądź też ma je
w bardzo ograniczonym zakresie.
W przypadku dziecka niepełnosprawnego, usprawiedliwione potrzeby mogą obejmować między innymi:
Wysokość alimentów na dziecko niepełnosprawne ustalana jest indywidualnie. Sąd analizuje:
W przypadku znacznej niepełnosprawności, sąd może orzec alimenty istotnie wyższe niż w przypadku dziecka zdrowego, uwzględniając konieczność stałej opieki i dodatkowych wydatków. Warto pamiętać, że w przypadku dzieci niepełnosprawnych obowiązek alimentacyjny może trwać nawet przez całe życie dziecka, o ile osoba ta nie jest w stanie samodzielnie się utrzymać.
Jeśli dziecko z powodu niepełnosprawności wymaga większego nakładu środków finansowych, można, a nawet trzeba żądać wyższych alimentów. Sąd oceni sytuację kompleksowo, kierując się dobrem dziecka i jego realnymi potrzebami.
Przy ocenie zasadności podwyższenia alimentów sąd szczegółowo analizuje potrzeby dziecka i związane z nimi wydatki. Kluczowe znaczenie mają tzw. usprawiedliwione potrzeby dziecka, czyli takie, które są zgodne z jego wiekiem, stanem zdrowia, poziomem rozwoju, sytuacją życiową oraz dotychczasowym standardem życia. Do najczęściej branych pod uwagę kategorii wydatków należą:
Sąd uwzględnia codzienne koszty utrzymania dziecka, takie jak jedzenie, środki higieny, odzież, obuwie i inne bieżące potrzeby.
Część kosztów związanych z opłatami za mieszkanie, prąd, wodę, ogrzewanie czy Internet również przypisywana jest dziecku – proporcjonalnie do liczby osób w gospodarstwie domowym.
Uwzględniane są opłaty za przedszkole lub szkołę, podręczniki, przybory szkolne, korepetycje, zajęcia językowe oraz inne zajęcia edukacyjne i rozwijające zainteresowania dziecka.
Koszty zajęć sportowych, artystycznych, muzycznych czy obozów tematycznych sąd może uznać za zasadne, jeśli są one dostosowane do wieku i zainteresowań dziecka oraz dotychczasowego trybu życia.
Wydatki na leczenie, rehabilitację, terapię psychologiczną, stomatologiczną, zakup leków czy specjalistycznego sprzętu medycznego – szczególnie istotne w przypadku dzieci z problemami zdrowotnymi.
Sąd uwzględnia także koszty dojazdu dziecka do szkoły, na zajęcia dodatkowe czy wizyty lekarskie – zarówno komunikacją publiczną, jak i prywatnym środkiem transportu.
Udział w urodzinach kolegów, wyjścia do kina, teatru czy muzeum, również mogą być brane pod uwagę jako element normalnego funkcjonowania dziecka.
Sąd może również uwzględnić koszty wyjazdów wakacyjnych i ferii, zwłaszcza jeśli drugi rodzic nie spędza z dzieckiem tego czasu. W takiej sytuacji wydatki związane z organizacją wypoczynku dziecka, w tym zakwaterowanie, dojazd i inne niezbędne koszty, mogą stanowić uzasadnioną podstawę do podwyższenia alimentów.
W sprawie o podwyższenie alimentów wysokość żądanej kwoty powinna odpowiadać realnym
i uzasadnionym potrzebom osoby uprawnionej do alimentów oraz możliwościom finansowym osoby zobowiązanej do ich płacenia. Sąd nie przyznaje alimentów w kwocie dowolnej – kluczowe jest, aby podwyższenie było uzasadnione konkretnymi wydatkami i sytuacją materialną obu stron.
W praktyce oznacza to, że wniosek o podwyższenie alimentów powinien opierać się na aktualnych, udokumentowanych potrzebach dziecka lub osoby uprawnionej, takich jak koszty związane
z edukacją, leczeniem, zajęciami dodatkowymi czy utrzymaniem odpowiedniego standardu życia. Równocześnie sąd bierze pod uwagę możliwości finansowe rodzica zobowiązanego do płacenia alimentów, aby nowe świadczenie było realne do spełnienia.
Podsumowując, wysokość podwyższenia alimentów musi być wyważona, adekwatna do okoliczności i oparta na rzetelnej argumentacji. Warto przygotować dokładne zestawienie wydatków oraz informacji o sytuacji majątkowej obu stron, aby skutecznie przekonać sąd do zmiany wysokości świadczeń.
Pozew o podwyższenie alimentów należy złożyć w sądzie rejonowym, wydziale rodzinnym i nieletnich, właściwym ze względu na miejsce zamieszkania dziecka. Pozew powinien zawierać:
Do pozwu należy dołączyć dokumenty potwierdzające powyższe okoliczności (np. rachunki za leczenie, dowody poniesionych wydatków, zaświadczenia o zarobkach).
Osoby dochodzące alimentów są z mocy prawa zwolnione z obowiązku uiszczania opłat sądowych. Nie trzeba więc wnosić żadnej opłaty od pozwu.
Razem z pozwem można złożyć wniosek o zabezpieczenie alimentów jeszcze przed rozstrzygnięciem sprawy przez sąd. Dzięki temu sąd może nakazać czasowe podwyższenie alimentów lub wypłatę określonej kwoty do czasu zakończenia postępowania. Po złożeniu pozwu sąd rozpatrzy sprawę, badając m.in. aktualne potrzeby uprawnionego i możliwości zarobkowe zobowiązanego do alimentacji.
Aby skutecznie wnieść pozew o podwyższenie alimentów, należy odpowiednio przygotować dokumentację. Najważniejsze dokumenty, które należy dołączyć do pozwu:
Czas trwania sprawy o podwyższenie alimentów zależy przede wszystkim od obciążenia sądu, liczby rozpraw i stopnia sporu między stronami.
Jeżeli strony przedstawią wszystkie dowody od razu (np. dokumenty finansowe, rachunki, zaświadczenia o zarobkach), postępowanie może zakończyć się już na pierwszej rozprawie, na którą zwykle oczekuje się od 6 do 12 miesięcy.
Jeżeli strony wnoszą o przeprowadzenie dowodu z przesłuchania świadków, sprawa najprawdopodobniej nie zakończy się na jednej rozprawie i sąd wyznaczy więcej terminów rozpraw. Zdarza się także, że sąd na wniosek stron sięga po informacje z urzędów skarbowych, banków, ZUS, czy innych instytucji, co również wydłuża sprawę. Sprawa przed sądem pierwszej instancji może potrwać nawet 2 lata.
Na długość sprawy wpływa też to, czy strony są skłonne do ugody. Zawarcie porozumienia może skrócić postępowanie nawet do jednej rozprawy.
Tak, jest to możliwe, pod warunkiem, że obie strony dojdą do porozumienia. Alimenty nie zawsze muszą być podwyższane wyłącznie na drodze procesu sądowego. Jeżeli osoba zobowiązana zgadza się płacić więcej, można zawrzeć pozasądowe porozumienie w tym zakresie.
Najbezpieczniejszym sposobem zabezpieczenia płatności alimentów jest zawarcie ugody w formie aktu notarialnego, w której zobowiązany wyraźnie oświadcza, że w przypadku niewywiązywania się z płatności zgadza się na egzekucję swoich świadczeń alimentacyjnych.
Akt notarialny składa się następnie w sądzie rejonowym wraz z wnioskiem o nadanie mu klauzuli wykonalności. Taki dokument po opatrzeniu klauzulą wykonalności ma moc równą wyrokowi sądu, co oznacza, że wierzyciel może wszcząć egzekucję bez konieczności przeprowadzania rozprawy.
Dzięki temu podwyższenie alimentów odbywa się szybko, bez rozprawy i bez sporu sądowego. Dopiero w sytuacji, gdy strony nie mogą się porozumieć, konieczne jest złożenie pozwu do sądu o podwyższenie alimentów.
Nie, uwzględniając żądanie podwyższenia alimentów, sąd zasądzi te wyższe alimenty od dnia wniesienia pozwu. Oznacza to, że sąd ustala nową wysokość alimentów w oparciu o aktualne potrzeby uprawnionego. Jedynie w określonych sytuacjach sąd może zasądzić alimenty za okres wsteczny, maksymalnie do trzech lat przed datą złożenia pozwu, ale tylko w zakresie niezaspokojonych potrzeb uprawnionego z tego okresu.
Alimentów wstecz można żądać tylko w określonych sytuacjach. Dotyczy to konkretnej kwoty pieniężnej, odpowiadającej niezaspokojonym potrzebom dziecka lub wydatkom, które rodzic poniósł, aby zapewnić dziecku niezbędne środki utrzymania. Przykładem mogą być niezapłacone rachunki za leczenie, operacje, leki lub inne koszty związane z opieką nad dzieckiem, które nie zostały pokryte przez drugiego rodzica.
Takie roszczenie nie obejmuje standardowych alimentów okresowych, a jedynie faktycznie poniesione wydatki lub niezaspokojone potrzeby.
Nie, uwzględniając żądanie podwyższenia alimentów, sąd zasądzi te wyższe alimenty od dnia wniesienia pozwu. Oznacza to, że sąd ustala nową wysokość alimentów w oparciu o aktualne potrzeby uprawnionego. Jedynie w określonych sytuacjach sąd może zasądzić alimenty za okres wsteczny, maksymalnie do trzech lat przed datą złożenia pozwu, ale tylko w zakresie niezaspokojonych potrzeb uprawnionego z tego okresu.
Alimentów wstecz można żądać tylko w określonych sytuacjach. Dotyczy to konkretnej kwoty pieniężnej, odpowiadającej niezaspokojonym potrzebom dziecka lub wydatkom, które rodzic poniósł, aby zapewnić dziecku niezbędne środki utrzymania. Przykładem mogą być niezapłacone rachunki za leczenie, operacje, leki lub inne koszty związane z opieką nad dzieckiem, które nie zostały pokryte przez drugiego rodzica.
Takie roszczenie nie obejmuje standardowych alimentów okresowych, a jedynie faktycznie poniesione wydatki lub niezaspokojone potrzeby.
Poniżej, zupełnie nieodpłatnie przedstawiamy wzór pozwu o podwyższenie alimentów.
Sąd Rejonowy w [miasto] Wydział Rodzinny i Nieletnich Adres Możesz skierować pozew do sądu właściwości ogólnej – tj. miejsca zamieszkania pozwanego, bądź też ze względu na miejsce zamieszkania uprawnionego do alimentów. W tym drugim przypadku, wybór właściwości sądu należy uzasadnić. Powód: [Imię i nazwisko powoda] PESEL: [PESEL powoda] Adres zamieszkania: [adres powoda] Pozwany: [Imię i nazwisko pozwanego] Adres zamieszkania: [adres pozwanego] POZEW O PODWYŻSZENIE ALIMENTÓW Wartość przedmiotu sporu: [różnica między kwotą alimentów żądanych a dotychczas zasądzonych x 12 miesięcy] WNIOSKI: 1. Wnoszę o podwyższenie alimentów zasądzonych od pozwanego na rzecz powoda mocą wyroku / ugody z kwoty po ……. zł miesięcznie do kwoty po …… zł miesięcznie, płatnej z góry do ….. dnia każdego miesiąca do rąk ……… wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w płatności każdej raty; 2. Wnoszę o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z poniższych dokumentów – aktów stanu cywilnego, rachunków za mieszkanie, zaświadczenia o dochodach etc.; 3. Wnoszę o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z przesłuchania świadków – musisz wskazać imię, nazwisko i adres zamieszkania świadka; 4. Wnoszę o zobowiązanie pozwanego do przedłożenia poniższych dokumentów – np. zeznań podatkowych za ubiegłe lata; OŚWIADCZENIA: Oświadczam, że: 1. Właściwość tut. Sądu została ustalona na podstawie art. 32 k.p.c. (jeżeli składasz pozew do sądu właściwego ze względu na swoje miejsce zamieszkania); 2. Strony nie podjęły próby mediacji ani innej formy polubownego rozwiązania sporu / strony podjęły próbę mediacji. TWIERDZENIA: 1. Na mocy wyroku Sądu ……… z dnia [data], sygn. akt [numer], pozwany zobowiązany został do płacenia alimentów w wysokości [dotychczasowa kwota] miesięcznie. 2. Od dnia wydania wyroku/ugody zmieniły się okoliczności uzasadniające podwyższenie alimentów. [Tutaj podaj szczegóły: np. wzrost kosztów utrzymania, konieczność leczenia, edukacja, inne potrzeby]. 3. Zgodnie z art. 138 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, w razie zmiany stosunków, która powoduje, że dotychczasowe alimenty są niewystarczające, uprawniony może żądać podwyższenia świadczenia. Załączniki: 1. Odpis pozwu dla pozwanego; 2. Kopia wyroku lub ugody w sprawie dotychczasowych alimentów; 3. Zawnioskowane dowody – dokumenty uzasadniające podwyższenie alimentów]. Podpis powoda: ______________________
Podwyższenie alimentów wymaga solidnego i rzeczowego uzasadnienia. Sąd przy podejmowaniu decyzji analizuje zarówno potrzeby osoby uprawnionej, jak i możliwości finansowe osoby zobowiązanej. W pozwie należy więc precyzyjnie wskazać, dlaczego dotychczasowa kwota alimentów stała się niewystarczająca. Podstawą uzasadnienia mogą być:
Ważne jest, aby uzasadnienie było konkretne i poparte dokumentami. Sąd nie przyzna wyższych alimentów „na oko”. Decyduje realna potrzeba i możliwości finansowe zobowiązanego.
Tak, pozew o podwyższenie alimentów można złożyć samodzielnie. Nie ma obowiązku korzystania z adwokata ani radcy prawnego.
Wydziedziczenie - jak się przed nim bronić, co to właściwie jest i jakie są jego…
Rozwód to nie tylko emocjonalne rozstanie, ale przede wszystkim złożony proces prawny, który wymaga odpowiedniego…
Śmierć bliskiej oprócz bólu i cierpienia związanego z odejściem, niewątpliwie niesie ze sobą również wiele…
Pierwszy z wpisów w tematyce prawa spadkowego. Czym jest zachowek i jak obliczyć?
Zniesławienie to temat, który często wywołuje silne emocje zarówno po stronie osoby pomówionej, jak i…
Jak napisać apelację cywilną? Komu przysługuje apelacja i co to właściwie jest?